Kontent qismiga oʻtish

Manfaat korporatsiyasi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Imtiyoz korporatsiyalarini shakllantirishga ruxsat beruvchi qonunlarni qabul qilgan AQSh shtatlari xaritasi.

Biznesda Amerika Qoʻshma Shtatlari korporativ huquqida Manfaat korporatsiyasi foyda keltiruvchi korporativ shaxsning bir turi bo'lib, uning maqsadlari jamiyatga ijobiy ta'sir ko'rsatishni o'z ichiga oladi. An'anaviy korporatsiyalarga tegishli qonunlar odatda "korporatsiyaning eng yaxshi manfaatlarini" belgilamaydi, bu ba'zilar akciyadorlar qiymatini (foyda yoki akciya narxini) oshirish korporatsiyaning yagona asosiy yoki majburiy manfaatlari ekanligiga ishonishlariga olib keldi[1]. Manfaat korporatsiyalaridan foydalanishning yagona maqsadi emasligini aniq ta'kidlaydi. Ularning faoliyati an'anaviy korporatsiyalardan unchalik farq qilishi yoki farq qilmasligi mumkin"[2]. Oddiy korporatsiya o'zining tasdiqlangan korporativ nizomida nafaqat korporatsiyasi ekanligini ko'rsatish orqaligina manfaat korporatsiyasiga o'tishi mumkin[2].

Biznes ko'p sabablarga ko'ra an'anaviy C korporatsiyasi o'rniga manfaat korporatsiyasi sifatida ariza berishni tanlashi mumkin; masalan, Merilend Universitetida BBA(Biznes boshqaruvi magistri) talabalari tomonidan 2013 yilda o'tkazilgan tadqiqot shuni ko'rishimiz mumkun, Merilenddagi bizneslar foyda korporatsiyalari sifatida ariza berishni tanlagan asosiy sabablardan biri ularning qadriyatlarini jamiyattan olishdir[3] Imtiyoz korporatsiyasining direktorlari va amaldorlari biznesni an'anaviy korporatsiyadagi kabi vakolat va xatti-harakatlar bilan boshqaradi, lekin ular qarorlarining nafaqat akciyadorlarga, balki xodimlarga, mijozlarga, jamiyatga, mahalliy va global muhitga ta'sirini ham hisobga olishlari kerak. Direktorlar va ofitserlar qanday qo'shimcha ta'sirlarni hisobga olishlari kerakligi haqidagi misol uchun 2015-yil Merilend kodeksining 5-6C-07-Direktorning vazifalarini ko'ring. Korporatsiya tomonidan olib boriladigan biznesning tabiati ularning manfaat korporatsiyasi sifatidagi maqomiga ta'sir qilmaydi, aksincha, ularni o'z missiyalari va faoliyatiga davlat manfaatlarini kiritish uchun himoya qiladi.

Imtiyozli korporatsiya bo'lishga qaror qilish - bu bir vaqtning o'zida ijtimoiy, iqtisodiy va ekologik ehtiyojlarni qondirish bilan birga daromad olishni yoki an'anaviy tijorat korporatsiyasi modeli sifatida ishlashni xohlaydigan kompaniyaning tanlovidir. Ikkalasining ham o'ziga xos foydalari va xarajatlari bor[4].

Akciyadorlar odatda kompaniyaning farovonligini uning uzoq muddatli moliyaviy muvaffaqiyatiga, jamoatchilik fikri va mahsulot sifatiga qarab baholaydi, ammo so'nggi o'n yilliklarda choraklik savdo hisobotlari qisqa muddatli daromadlarga katta e'tibor qaratishga olib keldi. Shunday qilib, korporativ direktorlar qonuniy ravishda akciyadorlar qiymatini maksimal darajaga ko'tarishlari kerak degan tushuncha o'sdi, ammo bu haqiqat emas[5].

Aksariyat imtiyozlar korporatsiyasi nizomlarining hisobot talablariga javob beradigan 12 ga yaqin uchinchi tomon standartlari mavjud. Imtiyoz korporatsiyasi uchinchi tomon standarti tomonidan sertifikatlanishi yoki audit qilinishi shart emas. Buning o'rniga, u o'z faoliyatini o'lchash uchun uchinchi tomon standartlaridan faqat rubrika sifatida foydalanishi mumkin. Bunday holda, ba'zi mualliflar o'rganib chiqdi va ta'kidladilarki, hozirgi 36 ta shtatda foyda korporatsiyalarini qonuniy biznes shakllari sifatida tan oladi, ular faoliyat uchun sertifikatlar talabiga oid qonunlar shtatdan shtatga farq qiladi[6].

Tarixi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

2010-yil aprel oyida Merilend foyda korporatsiyasi qonunchiligini qabul qilgan birinchi AQSh shtatiga aylandi[7], 36 shtat va Vashington, Kolumbiya okrugi foyda korporatsiyalarini yaratishga ruxsat beruvchi qonunlarni qabul qilindi[8]:

Davlat O'tgan sana Kuchga kirgan sana Qonunchilik
Arizona 2013-yil 30-aprel 2014-yil 31-dekabr SB 1238 (Wayback Machine saytida 2016-03-04 sanasida arxivlangan)
Arkansas 2013-yil 19-aprel 2013-yil 18-iyul HB 1510
Kaliforniya 2011-yil 9-oktyabr 2012-yil 1-yanvar AB 361
Colorado 2013-yil 15-may 2014-yil 1-aprel HB 13-1138
Connecticut 2014-yil 24-aprel 2014-yil 1-oktyabr SB 23, HB 5597 Section 140
Delaware 2013-yil 17-iyul 2013-yil 1-avgust SB 47
Florida 2014-yil 20-iyun 2014-yil 1-iyul

SB 654, HB 685

Hawaii 2011-yil 8-iyul 2011-yil 8-iyul SB 298
Idaho 2015-yil 2-aprel 2015-yil 1-iyul SB 1076
Illinois 2012-yil 2-avgust 2013-yil 1-yanvar SB 2897
Indiana 2015-yil 30-aprel 2015-yil 1-iyul HB 1015
Iowa[9] 2021-yil 8-iyun 2021-yil 8-iyun HB 844
Kansas 2017-yil 30-mart 2017-yil 1-iyul HB 2153
Kentucky 2017-yil 7-mart 2017-yil 1-iyul HB 35 (Wayback Machine saytida June 7, 2017, sanasida arxivlangan)
Louisiana 2012-yil 31-may 2012-yil 1-avgust HB 1178 (Wayback Machine saytida 2021-09-21 sanasida arxivlangan)
Maryland 2010-yil 13-aprel 2010-yil 1-oktabr SB 690/HB 1009
Massachusetts 2012-yil 7-avgust 2012-yil 1-dekabr 2012 Acts, Chapter 238
Minnesota 2014-yil 29-aprel 2015-yil 1-yanvar SF 2053, HF 2582
Montana 2015-yil 27-aprel 2015-yil 1-oktabr HB 2458 (Wayback Machine saytida 2024-05-03 sanasida arxivlangan)
Nebraska 2014-yil 2-aprel 2014-yil 18-iyul LB 751
Nevada 2013-yil 24-may 2014-yil 1-yanvar AB 89 (Wayback Machine saytida June 7, 2015, sanasida arxivlangan)
New Hampshire 2014-yil 11-iyul 2015-yil 1-yanvar SB 215
New Jersey 2011-yil 10-yanvar 2011-yil 1-mart S 2170 (Wayback Machine saytida September 26, 2015, sanasida arxivlangan)
New Mexico 2020-yil 18-fevral 2020-yil 18-fevral HB 118, Bill History
New York 2011-yil 12-dekabr 2012-yil 10-fevral A4692-a and S79-a
Oregon 2013-yil 18-iyun 2014-yil 1-yanvar HB 2296[sayt ishlamaydi]
Pennsylvaniya 2012-yil 12-oktyabr 2013-yil 1-yanvar HB 1616
Rod-Aylend 2013-yil 17-iyul 2014-yil 1-yanvar HB 5720
Janubiy Karolina 2012-yil 6-iyun 2012-yil, 14-iyun HB 4766
Tennessee 2015-yil 20-may 2016-yil 1-yanvar HB 0767/SB 0972
Texas 2017-yil, 14-iyun 2017 yil 1 sentyabr HB 3488
Utah 2014-yil 1-aprel 2014-yil 13-may SB 133
Vermont 2010-yil 19-may 2011-yil 1-iyul S 263
Virginiya 2011-yil 26-mart 2011-yil 1-iyul HB 2358
Vashington, D.C. 2013-yil 8-fevral 2013-yil 1-may B 19-058 (Wayback Machine saytida 2015-09-27 sanasida arxivlangan)
G'arbiy Virjiniya 2014-yil 31-mart 2014-yil, 1-iyul SB 202
Viskonsin 2017-yil, 27-noyabr 2018-yil, 26-fevral SB298 Act 77

2015-yil dekabr oyida Italiya parlamenti Qo'shma Shtatlardagi foyda korporatsiyalaridan so'ng to'g'ridan-to'g'ri modellashtirilgan "Società Benefit" nomli tashkilotning yangi turini tan olgan qonunni qabul qildi. Bu Italiyani dunyodagi birinchi mamlakat bo'lib, ushbu huquqiy maqomni butun hududi bo'ylab taqdim etdi[10][11][12][13][14].

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ „Businesses' focus on maximizing shareholder value has numerous costs“.
  2. ↑ 2,0 2,1 „Benefit Corporations: A Proposal for Assessing Liability in Benefit Enforcement Proceedings“.
  3. ↑ „Maryland Benefit Corporation Act: The State of Social Enterprise in Maryland“.
  4. ↑ The Entrepreneur's Guide to Law & Strategy, fifth edition. ISBN 978-1-285-42849-9. 
  5. ↑ „Businesses' focus on maximizing shareholder value has numerous costs“.
  6. ↑ „State by State Status of Legislation | Benefit Corporation“. 2022-yil 23-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 3-may.
  7. ↑ „Xconomy: Joining Trend, WI Creates New Business Entity: Benefit Corporations“.
  8. ↑ „State by State Status of Legislation“. 2022-yil 23-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 3-may.
  9. ↑ "Benefit Corporations vs Public Benefit Corporations in Iowa" Iowa Business Lawyer. "an Iowa 'benefit corporation' may have both a profit and public benefit motive while an Iowa 'public benefit corporation' is a charitable non-profit organization."
  10. ↑ Italian financial Act for 2016– L. nr. 208/2015
  11. ↑ „Italian Parliament approves Benefit Corporation legal status“. 2017-yil 4-iyulda asl nusxadan arxivlangan.
  12. ↑ Disposizioni per la formazione del bilancio annuale e pluriennale dello Stato. December 30, 2015. http://www.gazzettaufficiale.it/eli/id/2015/12/30/15G00222/sg. 
  13. ↑ „The Legacy of B Lab: Italy's Società Benefit | The ECCLblog“ (2017-yil 31-mart).
  14. ↑ „What are benefit corporations, the companies doing good for society – LifeGate“.

Havolalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Manfaat_korporatsiyasi&oldid=5254281" dan olindi